مشاوره پیش از ازدواج و زناشویی: کدام حالت درونی در او غالب است؟ والد، بالغ یا کودک؟
- Marya Sirous
- May 12
- 5 min read
مشاوره پیش از ازدواج و زناشویی: کدام حالت درونی در او غالب است؟ والد، بالغ یا کودک؟
نقل‌قول آغازین
«ما همگی در درون خود کودک، والد و بالغ داریم. خرد از گفت‌وگوی بین این صداها حاصل می‌شود.»
— توماس مور
مقدمه
گاهی به دوستی می‌گوییم: «بس کن! مثل یک والد با من صحبت نکن!» یا از رئیسی می‌شنویم: «مثل یک بزرگسال رفتار کن.» یا شریک زندگی‌مان می‌گوید: «تو مثل یک کودک واکنش نشان می‌دهی!»
این عبارات برای ما آشنا هستند—زیرا به‌طور شهودی این نقش‌ها را می‌شناسیم. اما واقعاً چه معنایی دارند؟ و چه اتفاقی می‌افتد وقتی یکی از این حالت‌های درونی در یک رابطه غالب می‌شود؟
تحلیل تراکنشی، توسعه‌یافته توسط اریک برن، و مفاهیم نهاد، خود و فراخود فروید به ما کمک می‌کنند تا این پویایی را با وضوح درک کنیم.
درک حالت‌های من: بین برن و فروید
اریک برن، روان‌پزشک کانادایی، سه حالت من را که همه‌ی ما در درون خود داریم، توصیف کرد:
والد (مراقب یا منتقد): قوانین، ارزش‌ها و مرزها را منتقل می‌کند
بالغ: مشاهده می‌کند، تحلیل می‌کند و تصمیمات مستقل می‌گیرد
کودک (آزاد، مطیع یا یاغی): احساس می‌کند، بازی می‌کند، خلق می‌کند، واکنش نشان می‌دهد
این‌ها روش‌هایی برای بودن و ارتباط برقرار کردن هستند، نه نقش‌های ثابت. آن‌ها بر اساس موقعیت تغییر می‌کنند، و هماهنگی در روابط به توانایی ما در حرکت روان بین آن‌ها بستگی دارد.
از سوی دیگر، فروید توصیف کرد:
نهاد: تمایلات ناخودآگاه (لذت، میل، احساسات خام)
خود: خودآگاه، تعادل، تصمیم‌گیری
فراخود: ارزش‌های اخلاقی، منتقد درونی، قوانین به ارث رسیده
تحلیل تراکنشی و روان‌کاوی فرویدی بر یک ایده‌ی کلیدی هم‌نظر هستند:
عدم تعادل بین این نیروهای درونی بر روابط عمیق ما—به‌ویژه در زوج‌ها—تأثیر می‌گذارد.
مطالعه موردی ۱: ناتالی و دریسه — زوجی متعادل بین شادی و ساختار
ناتالی (۵۰ ساله) زنی شاد، آرام و خندان است. دریسه (۴۵ ساله)، جدی‌تر و منظم‌تر، شریک زندگی او به مدت ۲۵ سال است.
آن‌ها برای مشاوره نزد من آمدند، نه به خاطر مشکلات زناشویی—که عملکرد خوبی دارد—بلکه به خاطر فرزندان بالغ‌شان که با وجود استقلال مالی، از ترک خانه خودداری می‌کنند.
با گوش دادن به نحوه عملکرد آن‌ها، تعادل قابل توجهی مشاهده می‌شود:
دریسه نقش والد-بالغ را ایفا می‌کند: پیش‌بینی، سازماندهی، یادآوری مسئولیت‌ها
ناتالی نقش کودک آزاد را ایفا می‌کند: خلاقیت، خودانگیختگی، شادی زندگی
اما در اینجا، هیچ‌کدام سعی در تسلط بر دیگری ندارند:
دریسه بی‌ملاحظه‌گی ناتالی را سرزنش نمی‌کند
ناتالی جدیت دریسه را مسخره نمی‌کند
آن‌ها می‌دانند چه زمانی باید رهبری کنند و چه زمانی باید به دیگری فضا بدهند. این روانی در تعاملات‌شان احساس می‌شود: آن‌ها یک زوج مکمل، پایدار و الهام‌بخش هستند.
چالش فعلی آن‌ها مربوط به انتقال این پویایی به فرزندان‌شان است که هنوز تعادل درونی خود را نیافته‌اند.
مشاوره پیش از ازدواج و زناشویی می‌تواند به والدین کمک کند تا الگوهای رابطه‌ای سالمی را به فرزندان بالغ خود منتقل کنند.
👉 برای رزرو جلسه: https://www.e-coach.fr/book-online
مطالعه موردی ۲: هاروتو و الیسا — زمانی که والد منتقد کودک آزاد را سرکوب می‌کند
هاروتو (۳۵ ساله)، مهندس ژاپنی، با الیسا (۳۳ ساله)، هنرمند فرانسوی زندگی می‌کند. آن‌ها عمیقاً یکدیگر را دوست دارند، اما الیسا شکایت می‌کند:
«احساس می‌کنم دائماً تحت نظر هستم. هیچ‌چیز هرگز به درستی انجام نمی‌شود.»
هاروتو احساس خستگی می‌کند:
«او بدون قوانین زندگی می‌کند. این هرج‌ومرج است. من مجبورم دائماً اصلاح کنم.»
در پویایی آن‌ها، دو حالت دائماً در تضاد هستند:
هاروتو اغلب نقش والد منتقد را اتخاذ می‌کند: قضاوت، کنترل، اصلاح
الیسا از کودک آزاد خود زندگی می‌کند، اما زمانی که مورد قضاوت قرار می‌گیرد، شورش می‌کند
مشکل؟ آن‌ها در دسترسی به بالغ درونی خود مشکل دارند—یعنی خارج شدن از واکنش‌ها و قضاوت‌ها برای اتخاذ تصمیمات آگاهانه.
از طریق کار بر روی شناسایی حالت‌های غالب و مسئولیت‌پذیری هر یک، آن‌ها یاد گرفتند:
نام‌گذاری حالتی که در آن هستند
بازگشت به بالغ برای ایجاد گفت‌وگوی آرام
ارزش‌گذاری به حالت دیگری به جای ترس از آن
امروزه، زندگی مشترک آن‌ها آرام‌تر است، زیرا هر یک پذیرفته‌اند که دیگری را با حالت درونی خود تسلط ندهند.
مشاوره پیش از ازدواج و زناشویی به زوج‌ها کمک می‌کند تا از بازی‌های روانی بی‌ثمر خارج شوند و رابطه‌ای روان‌تر بسازند.
👉 برای رزرو جلسه: https://www.e-coach.fr/book-online
بینش روان‌شناختی: زمانی که یک حالت غالب می‌شود...
طبق نظر اریک برن، زمانی که یک حالت من سفت یا مزمن می‌شود، رابطه را اشباع می‌کند:
شریکی که دائماً در والد منتقد است، زوج را خفه می‌کند
شریکی که در کودک مطیع یا یاغی گیر کرده است، هرگونه گفت‌وگوی برابر را غیرفعال می‌کند
بالغ بیش‌ازحد تطبیق‌یافته، بیش‌ازحد منطقی، از بروز احساسات جلوگیری می‌کند
در درمان سیستمی، مشاهده می‌شود که این سلطه‌ها الگوهای رابطه‌ای سمی ایجاد می‌کنند، مانند:
مثلث دراماتیک کارپمن: آزارگر – ناجی – قربانی
تراکنش‌های متقاطع: یکی به‌صورت بالغ صحبت می‌کند، دیگری به‌صورت کودک یا والد پاسخ می‌دهد
هدف؟ بازیابی انعطاف‌پذیری درونی. یادگیری حرکت بین حالت‌ها بسته به زمینه، بدون ماندن در یک حالت.
👉 مشاوره پیش از ازدواج و زناشویی به شما کمک می‌کند تا الگوهای درونی خود را شناسایی کرده و آزادی عاطفی را بازیابی کنید: https://www.e-coach.fr/book-online
تمرینات عملی (به‌تنهایی یا به‌صورت زوجی)
شناسایی حالت من غالب خود: آیا اغلب در قضاوت هستید؟ سرخوشی؟ منطق سرد؟ اطاعت؟ پیش‌بینی؟ لذت فوری؟
مشاهده حالت شریک زندگی‌تان (بدون قضاوت): در تعارضات، تصمیم‌گیری‌ها، صمیمیت—چه کسی صحبت می‌کند؟
تمرین گفت‌وگوی بین حالت‌ها: بگویید: «الان احساس می‌کنم مثل یک والد صحبت می‌کنم، اما دوست دارم به بالغ خود برگردم.»
ایجاد یک کد «توقف احساسی»: وقتی گفت‌وگو به دور باطل می‌افتد، از یک کلمه کلیدی برای متوقف کردن تبادل،
تحلیل روان‌شناختی: زمانی که یک حالت غالب می‌شود...
بر اساس نظریه اریک برن، زمانی که یکی از حالات من به‌صورت مزمن یا سفت و سخت درآید، رابطه را اشباع می‌کند:
شریکی که دائماً در حالت والد منتقد قرار دارد، رابطه را خفه می‌کند.
شریکی که در حالت کودک مطیع یا یاغی گیر کرده است، هرگونه گفت‌وگوی برابر را غیرفعال می‌کند.
بالغ بیش‌ازحد تطبیق‌یافته، بیش‌ازحد منطقی، از بروز احساسات جلوگیری می‌کند.
در درمان سیستمی، مشاهده می‌شود که این سلطه‌ها الگوهای رابطه‌ای سمی ایجاد می‌کنند، مانند:
مثلث دراماتیک کارپمن: آزارگر – ناجی – قربانی
تراکنش‌های متقاطع: یکی به‌صورت بالغ صحبت می‌کند، دیگری به‌صورت کودک یا والد پاسخ می‌دهد
هدف؟ بازیابی انعطاف‌پذیری درونی. یادگیری حرکت بین حالت‌ها بسته به زمینه، بدون ماندن در یک حالت.
👉 مشاوره پیش از ازدواج و زناشویی به شما کمک می‌کند تا الگوهای درونی خود را شناسایی کرده و آزادی عاطفی را بازیابی کنید: https://www.e-coach.fr/book-online
نتیجه‌گیری الهام‌بخش
ما همگی در درون خود یک والد، یک بالغ و یک کودک داریم.
هدف حذف هیچ‌کدام از آن‌ها نیست، بلکه یادگیری گوش دادن، تعادل و فعال‌سازی آن‌ها در زمان مناسب است.
یک رابطه پایدار زمانی شکل می‌گیرد که هر شریک یاد بگیرد:
از بالغ خود صحبت کند
با کودک آزاد خود عشق بورزد
با والد مراقب خود مراقبت کند
زیرا در نهایت، همه چیز به تعادل بین والد، کودک و بالغ برمی‌گردد.
زمانی که هر یک از این صداها جایگاه خود را داشته باشند، رابطه به منبعی از رشد و آرامش تبدیل می‌شود.
برای تأمل
«اینکه چه کسی هستید باعث ایجاد تعارض نمی‌شود، بلکه نقشی که ناآگاهانه ایفا می‌کنید، باعث آن می‌شود.»
— استفن کارپمن
Comentarios